Mandarynki na jeziorze Barlineckim

Rankiem 09.11.2008r.będac nad jeziorem Barlineckim celem obrączkowania łabędzi zaobserwowałem w małej zatoczce przy kawiarni „Parkowa” (ul. Strzelecka) samca kaczki mandarynki. Ptak wyróżniał się spośród innych kaczek przebywających w zatoce bardzo żywymi barwami i obecnością piór ozdobnych zwłaszcza rudych lotek ramieniowych, które tworzyły rodzaj żagli i równie rudych bakobrodów. Samiec był bardzo agresywny. Piszcząc odganiał znacznie większe od niego kaczki krzyżówki. Zrobiłem mu kilki zdjęć, aby udokumentować pojawianie się tak rzadkiego ptaka na naszym jeziorze. Następnego dnia w tym samym miejscu obok samca dostrzegłem samicę mandarynki. Była koloru szarobrunatnego z białym pasem na podgardlu i wokół oczu.

Oba ptaki stwarzały wrażenie oswojonych. Wychodziły na trawnik nie bojąc się ludzi i „żebrały” o pokarm. Skąd przyleciały nie wiadomo-nie posiadały obrączek. Z ornitologicznej literatury wynika, iż ojczyzną mandarynki są Chiny oraz Japonia. Ponieważ bardzo spodobały się Europejczykom postanowiono na początku XVIII wieku sprowadzić je na nasz kontynent, jako ptaka ozdobnego. Obecnie kilkaset par mandarynki żyje na wolności w południowo-zachodniej części wysp Brytyjskich. Mandarynka podobnie jak nasze „gęgały” gniazdo zakłada w dziuplach próchniejących drzew. Lęgi wyprowadza w czerwcu i lipcu, składając 9-12 jaj, wysiadywanych przez samicę w ciagu 28-30dni. Kaczki te żywią się roślinnością wodną, bezkręgowcami. Chętnie jedzą bukiew oraz żołędzie.

W Polsce po raz pierwszy samca mandarynki strzelono w 1963 lub 1964 roku w Człopie k. Walcza. Dopiero w latach 80-tych zaczęła się pojawiać regularnie w dużych miastach m .in. Gdańsku, Szczecinie, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Zielonej Górze, Opolu i Katowicach. Był to najprawdopodobniej uciekinierzy z ogrodów zoologicznych. W województwie zachodniopomorskim w latach 1999-2004 obecność  tego ptaka stwierdzono 8 razy. Pojedyncze samce obserwowane były 5razy w Szczecinie, 1-w Gąskowie w pow. Swidwińkim, 1-w Gryficach oraz parę tej kaczki widziano 23.05.2003 w Dolicach. Jedyne dotychczas lęgi w naszym kraju odnotowano w Parku Łazienkowskim w Warszawie. W ostatnim czasie przybywa obserwacji mandarynek z okresu lęgowego. Być może już w niedługim czasie te egzotyczne ptaki zagnieżdżą się na jez. Barlineckim.  

                                  Piotr Adamiak - ornitolog