Europejskie Dni Dziedzictwa 2006

W 2006 roku po raz trzeci w województwie zachodniopomorskim miała miejsce inauguracja Europejskich Dni Dziedzictwa. Uroczystość otwarcia oraz sesja wyjazdowa odbyły się w pałacu przelewickim i Barlinku w dniu 9 września. Hasłem przewodnim tegorocznych obchodów było „Wśród zabytków wśród zieleni”. W Polsce obchody organizowane są od 15 lat we wrześniu pod patronatem Rady Europy. Krajowa inauguracja Dni Dziedzictwa odbyła się 2 września w Zielonej Górze.

W Przelewicach uroczystą sesję otworzył Wójt tej gminy Henryk Milewski. Następnie referat o historii ogrodu i pałacu przedstawiła Dyrektor Ogrodu Maria Syczewska. Kolejny referat zatytułowany „Tereny zieleni Szczecina – historia, układ przestrzenny i bioróżnorodność” przedstawił Marcin Kubus z Katedry Dendrologii i Kształtowania Terenów Zieleni Akademii Rolniczej w Szczecinie. Miłym akcentem było odznaczenie osób, dla których ochrona zabytków i zasobów kulturowych była i jest najważniejsza. Odznaczeni zostali złotą odznaką przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Ujazdowskiego. Wśród organizatorów i gości byli Ewa Stanecka - Wojewódzki Konserwator Zabytków, Lech Pieczyński - Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Beata Makowska - Dyrektor Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Szczecinie.

Natomiast uczestnicy konferencji to prócz przedstawicieli ośrodków naukowych, historycznych, kulturowych i przyrodniczych byli pasjonaci, mieszkańcy m.in. Szczecina, Przelewic, Barlinka, Wałcza, Gryfic. Walory ogrodu dendrologicznego przybliżyła Katarzyna Misiak. Tam też zostały uroczyście odsłonięte tablice poświęcone jego założycielowi Conradowi von Borsig. Inna osoba – mianowicie HenrykGrecki (1940 – 2000) badacz i dokumentalista zieleni regionu zastał uhonorowany w  oryginalny sposób. Zasadzono bowiem dąb bezszypułkowy, który będzie przypominał o tej postaci.Kolejnym elementem obchodów był przejazd do Barlinka i tu zwiedzanie zakładu Barlinek Inwestycje Sp. z o.o. Prezentację sprawnie poprowadziła Grażyna Lachowicz, przybliżając w poszczególnych halach cykl produkcji oraz podjęte działania zakładu na rzecz ochrony środowiska. Ale to nie koniec sesji terenowej. Następnie - odwiedziny we Młynie Papierni. Tu gospodarze – Małgorzata Cykalewicz i osoby zrzeszone w Stowarzyszeniu na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Młyn-Papiernia oprowadzali uczestników (w kilku grupach) po tym wspaniałym obiekcie, przybliżając jego historię i funkcje. Tu również na utrudzonych już „wędrowców” czekał pyszny poczęstunek przygotowany przez młynarzy i mieszkanki sąsiedniej miejscowości – Żydowa. Pani sołtys Iwona Dwojewska (przypomnę Osobowość Barlinka 2005) wraz z innymi mieszkankami przyszykowały świetne m.in. pierogi ruskie, groch z kapustą, ciasta.

Walory kulturowe i przyrodnicze Barlinka przybliżyli Amelia Pakosz z-ca burmistrza i Grzegorz Przybylski z referatu Ochrony Środowiska UMiG. Jeden z odwiedzanych obiektów to plaża miejska, park w delcie Młynówki, rynek.  A na rynku trwało „Pożegnanie Lata”. Pośród wielu stoisk uwagę gości, jak i mieszkańców skupiła prezentacja koncepcji zagospodarowania zieleńca przy rynku oraz przebudowa głównej barlineckiej drogi – ulic Szosa do Lipian, 31 Stycznia, Niepodległości. Wiele osób z zewnątrz zauważyło, że ważne sprawy miasta są konsultowane i prezentowane mieszkańcom w przeciwieństwie do ich miast.

Był to bogaty w doświadczenia i wzbogacający wiedzę o regionie dzień. Ale to nie koniec obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa. Przez kolejne soboty i niedziele września odbyły się Zielone Spacery po Szczecinie oraz po Puszczy Bukowej – Szczecińskim Parku Krajobrazowym. Ukazała się także publikacja „Wśród zabytków, wśród zieleni” zawierająca artykuły dotyczące zasobów zieleni i zabytków w naszym województwie. Organizatorem Dni.... były: Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Szczecinie, Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie; współorganizatorzy Urząd Miasta i Gminy w Barlinku, Urząd Gminy w Przelewicach, Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Barlinek Inwestycje Sp. z o.o., WFOŚiGW w Szczecinie, AR Szczecin, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Młyn-Papiernia, Evatrans.                               

GP

Pod Honorowym Patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP od wielu lat obchodzone są Europejskie  Dni Dziedzictwa. W ramach tych obchodów dużo obiektów zabytkowych i historycznych udostępnionych jest szerokiej publiczności.

W woj. Zachodniopomorskim Europejskie Dni Dziedzictwa rozpoczęły się  9. września pod hasłem Wśród Zabytków Wśród Zieleni. Zainaugurowała je sesja wyjazdowa ze Szczecina do Przelewic i Barlinka. Wzięli w niej udział przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego i Wojewódzkiego oraz władz samorządowych Szczecina, Przelewic i Barlinka, pracownicy naukowi i studenci Politechniki i Uniwersytetu Szczecińskiego, Akademii Rolniczej architekci, pracownicy Biur Dokumentacji i Ochrony zabytków, pracownicy Muzeum Narodowego w Szczecinie i Stargardzie, członkowie stowarzyszeń kulturalnych, przedstawiciele prasy lokalnej i regionalnej oraz inni którzy zawodowo i sentymentalnie związani są z ochroną zabytków kultury i krajobrazu.

Po wcześniejszej wizycie i serii wykładów w Przelewicach oraz po zwiedzeniu firmy Barlinek Inwestycje sp. zo.o. ok. godz. 1530 goście przybyli do Młyna-Papierni. Po powitaniu na dziedzińcu przez p. Małgorzatę Cykalewicz – prezesa Stowarzyszenia na Rzecz  Ochrony  Dziedzictwa  Młyn-Papiernia nastąpiła prezentacja obiektu i jego wielowiekowej historii oraz zwiedzanie przygotowanych wystaw takich jak:

1. Prace projektowe studentów Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej

2. Krajobraz Kulturowy Źródliskowej Doliny Płoni

3. Dorobek Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego PKN JCOMOS Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Młyn-Papiernia

4. Krajobraz przyrodniczy i roślinność w Dolinie Płoni

Zwiedzanie odbywało się w grupach 20. osobowych i cieszyło się dużym zainteresowaniem gości pytających o różne szczegóły i plany na przyszłość. Zabytkowe wnętrze stwarzało atmosferę pełną respektu i podziwu, ze tak stare, drewniane konstrukcje ząb czasu prawie nie uszkodził. Przewodnikami po Młynie i informatorami o eksponatach oraz wystawach byli członkowie Ośrodka Naukowo-dydaktycznego. Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Młyn-Papiernia jest jednym ze współorganizatorów Europejskich Dni Dziedzictwa w woj. zachodniopomorskim a jego prezes autorką artykułu pt.: „Zmieniający się krajobraz”, który obok innych, zamieszczony został w  publikacji „Wśród Zabytków Wśród Zieleni”. Książka ta ukazała się z okazji EuropejskichDni Dziedzictwa 2006 w województwie zachodniopomorskim. 90 osób spośród zwiedzających w dniu 9 września zabytkowy Młyn-Papiernię podpisało się pod Apelem, jaki członkowie Stowarzyszenia wyłożyli na stoisku przy wyjściu z młyna. Treść apelu publikuję poniżej w całości.

Wśród podpisów jest również mój.

 A P E L

My, niżej podpisani, uczestnicy obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa, zebrani w Ośrodku Naukowo – Dydaktycznym PKN ICOMOS w Młynie Papierni w Barlinku, jesteśmy żywotnie zainteresowani kontynuacją działań Ośrodka prowadzonego przez Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa „Młyn Papiernia”.

Dotychczasowa działalność Stowarzyszenia zaowocowała wieloma opracowaniami wysoko ocenianymi przez środowiska związane z ochroną zabytków i przyrody.

Uczestnicy plenerów, konferencji a w szczególności corocznych warsztatów „Letniej Szkoły Architektury i Ekologii Krajobrazu”, współtworzyli wiele cennych opracowań dotyczących terenu województwa zachodniopomorskiego. Bogaty i wszechstronny dorobek Stowarzyszenia  dokumentują otwarte dzisiaj wystawy.

Powstrzymanie rozbiórki obiektu Młyna Papierni, wkład pracy w zabezpieczenie obiektu, uzyskanie pozwolenia na budowę i podjęte prace remontowe dają naszym zdaniem pełne moralne prawo członkom i sympatykom Stowarzyszenia do dalszego korzystania z obiektu.  Stanowią gwarancję, że obiekt jest w dobrych rękach.

Wyrażamy przekonanie, że wśród wielu zabytków okolic Barlinka jest miejsce dla jeszcze wielu form działalności gospodarczej i społecznej, ważnych dla społeczności lokalnych. Jest wiele zaniedbanych obiektów, które oczekują na swego gospodarza, wymagają opieki, konserwacji i trwałego zagospodarowania.

Młyn Papiernia swego gospodarza i opiekuna już posiada. Jest nim Stowarzyszenie, które swą nazwą i działalnością związało się z tym obiektem. Wytrwałość i aktywność członków Stowarzyszenia twórczo kontynuuje historię obiektu – tworzy nową cenną tradycję tego miejsca.

Apelujemy do władz Miasta i Gminy Barlinek o umożliwienie dalszego korzystania przez Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa z zabytkowego obiektu Młyna Papierni. Apelujemy o uszanowanie wkładu społecznej pracy i dorobku Stowarzyszenia.

                                                                     Jadwiga Drwięga